روابط معلم با دانش آموز و درگیری در مدرسه: نقش میانجی گر نیازهای اساسی روانشناختی

چگونگی درگیر شدن نوجوانان در مدرسه و پیشرفت تحصیلی آنان از جمله موضوعات مهم در روانشناسی تربیتی است. بر اساس الگوی نظام خویشتن، مجموعه ­ای از عوامل بافتی (روابط با معلمان)، از طریق ویژگی ­های روانشناختی فردی (نیاز­های اساسی روانشناختی خودمختاری، شایستگی و ارتباط) بر درگیری در مدرسه تاثیر می ­گذارند. هدف از مطالعه حاضر تعیین نقش میانجی­ گر نیازهای اساسی روانشناختی، در رابطه ادراک از روابط با معلمان و درگیرشدن دانش ­آموزان در مدرسه، با استفاده از روش مدل ­یابی معادلات ساختاری است. برای این منظور، 1200 دانش ­آموز دختر و پسر پایه دوم دبیرستان ­های شهر کرمانشاه از طریق نمونه­ گیری خوشه ­ای تصادفی انتخاب شدند و به پرسشنامه ­ای متشکل از مقیاس ­های محقق ساخته ادراک روابط با معلمان (ابعاد حمایت از خودمختاری، ساختار و مشارکت در روابط با معلمان)، نیازهای اساسی روانشناختی دانش ­آموزان (شایستگی تحصیلی، ارتباط، خودمختاری)، و مقیاس درگیری در مدرسه (ابعاد رفتاری و هیجانی) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که نیازهای شایستگی، خودمختاری و ارتباط، میانجی ادراک دانش آموزان از روابط با معلمان و درگیری در مدرسه هستند و تجربه خودمختاری در مقایسه با ارتباط و شایستگی، رابطه بیشتری با درگیری در مدرسه نشان می ­دهد. بر اساس یافته ­ها، نیازهای اساسی روانشناختی را می ­توان به عنوان یک متغیر مهم در کلاس درس مورد توجه قرار داد.